Cây lạc tiên, một loại thảo mộc đa năng

Cây lạc tiên có tên khoa học là Passiflora foetida, thuộc họ Lạc tiên - Passifloraceae, chi này có 500 loài. Cây lạc tiên có nguồn gốc từ phía tây nam Hoa Kỳ (miền nam Texas và Arizona), Mexico, vùng Caribe, Trung Mỹ và phần lớn Nam Mỹ. Nó đã được du nhập vào các vùng nhiệt đới trên khắp thế giới, chẳng hạn như Đông Nam Á, Nam Á, Hawaii, Châu Phi và Maldives. Ở Việt Nam, cây lạc tiên còn có các tên gọi khác như cây chùm bao, cây nhãn lồng, cây hồng tiên.

Cây lạc tiên là một loại thân leo lâu năm, mềm, rỗng ruột. Lá được phân bố so le, các đốt thì phân bố không đều. Lá dài khoảng từ 3 đến 10,5 cm, thường có ba thùy tròn hoặc nhọn, nhưng đôi khi chúng có thể nguyên hoặc năm thùy. Bề mặt lá có các gai nhỏ, mềm và thưa thớt. Khi kết hoa, hoa rộng khoàng từ 3 đến 5 cmcó màu từ hồng đến trắng hoặc tím và mọc riêng lẻ ở các nhánh lá. Quả của cây lạc tiên có đường kính từ 1 đến 2 cm cấu tạo hình cầu, vỏ mỏng, được bao bọc bởi các tua xanh như một cái bao để bảo vệ quả. Khi quả chín sẽ chuyển màu từ xanh sang vàng và các tua bảo vệ sẽ dần rụng mất. Bên trong quả gồm có các hạt và dịch quả, khi chín có thể ăn được, quả có vị ngọt thanh và chua nhẹ.

Theo nhiều nghiên cứu, các hoạt chất trong cây lạc tiên có tác dụng lên hệ thần kinh trung ương, giúp trấn tĩnh, chống hồi hộp, lo âu, mất ngủ. Theo y học cổ truyền, lạc tiên có vị ngọt và đắng, tính mát, có tác dụng tiêu viêm, lợi tiểu, an thần, chữa mất ngủ, viêm da, mẩn ngứa,… Thường dùng dưới dạng rau ăn (lấy ngọn non luộc), thuốc sắc hoặc cao lỏng.

Kết quả nghiên cứu so sánh giữa thân và lá Lạc tiên cho thấy lượng cao chiết từ lá cao hơn hẳn so với thân, hơn nữa trong lá còn có thêm alkaloid cho ta thấy tầm quan trọng tỷ lệ thân và lá trong thu hái dược liệu. Tỷ lệ này theo Dược điển Việt nam III là không thấp hơn 25 % nhằm đảm bảo chất lượng cho dược liệu. Từ lá Lạc tiên mọc ở Việt nam, đã xác định được 2 flavonoid chính là vitexin và xylosyl vitexin. Kết quả nghiên cứu này giúp định hướng cho việc xây dựng các chỉ tiêu định lượng cho Lạc tiên Việt nam dựa trên các flavonoid chính để nâng cao tiêu chuẩn dược liệu.

Trà thảo mộc được chế biến từ lá khô được dùng để giảm lượng đường trong máu. Lá được dùng để điều trị chóng mặt, đau đầu, đau mật và hen suyễn. Thân khô được dùng để chữa đau họng.

Một số lợi ích của cây lạc tiên:

- Trị suy nhược thần kinh, giảm stress, an thần, hỗ trợ ngủ ngon giấc.
- Hỗ trợ bệnh về tim, giảm huyết áp, khó thở, hồi hộp, lo âu.
- Hỗ trợ giảm đau mỏi cơ thể, giảm đau khớp, nhức mỏi chân tay.
- Hỗ trợ làm mát gan, thanh lọc cơ thể, thanh nhiệt, đào thải độc tố.
- Chữa các bệnh ngoài da như viêm da, mẩn ngứa, mụn,...
- Giảm các tình trạng về ho, hen suyễn, đau bụng ở phụ nữ bị hành kinh.

Bạn có biết không?

Vitexin và xylosyl vitexin là hai hợp chất flavonoid có trong nhiều loại thực vật, bao gồm kiều mạch, táo gai và trái cây họ cam quýt. Chúng thuộc nhóm hợp chất được gọi là chalcone, được biết đến với đặc tính chống oxy hóa. Xylosyl vitexin là dạng glycosyl hóa của vitexin, nghĩa là nó có một phân tử đường (xylose) gắn vào. Sự biến đổi này có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ và sinh khả dụng của vitexin trong cơ thể.

Lợi ích sức khỏe từ Vitexin và Xylosyl Vitexin:

Trong khi nghiên cứu vẫn đang được tiến hành, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitexin và xylosyl vitexin có thể mang lại một số lợi ích sức khỏe nhất định như sau:

1. Tính chất chống oxy hóa

Bảo vệ chống lại stress oxy hóa: Vitexin và xylosyl vitexin đã được chứng minh là có đặc tính chống oxy hóa, có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương do các gốc tự do gây ra. Các gốc tự do là các phân tử có phản ứng cao có thể góp phần gây ra các bệnh mãn tính như bệnh tim, ung thư và các rối loạn thoái hóa thần kinh.

2. Tác dụng chống viêm

Giảm viêm: Các hợp chất này có thể giúp giảm viêm trong cơ thể, liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau, bao gồm viêm khớp, bệnh tim và các rối loạn tự miễn dịch.

3. Tác dụng bảo vệ thần kinh

Sức khỏe não bộ: Một số nghiên cứu cho thấy vitexin và xylosyl vitexin có thể có đặc tính bảo vệ thần kinh, có khả năng giúp bảo vệ các tế bào não khỏi bị tổn thương và giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson.

4. Tác dụng chống tiểu đường:

Nghiên cứu sơ bộ cho thấy vitexin có thể có đặc tính chống tiểu đường, có khả năng giúp điều chỉnh lượng đường trong máu.

5. Sức khỏe tim mạch:

Vitexin và xylosyl vitexin có thể có tác dụng có lợi đối với sức khỏe tim mạch, nhưng cần nghiên cứu thêm.

Điều quan trọng cần lưu ý là:
Mặc dù những phát hiện này rất hứa hẹn, nhưng cần nghiên cứu thêm để hiểu đầy đủ về lợi ích sức khỏe của vitexin và xylosyl vitexin. Phản ứng của từng cá nhân có thể khác nhau. Tốt nhất là bạn nên tham khảo ý kiến ​​chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi đáng kể nào trong chế độ ăn uống hoặc chế độ bổ sung.

Tổng hợp và chấp bút bởi Crocus Media